Hành trình an cư tại Mỹ theo diện EB3 Unskilled !
Visa định cư EB3 là một con đường phổ biến để an cư tại Mỹ cho người Việt. Đây là chương trình nhập cư theo diện lao động có tay nghề (skilled), chuyên môn (professional) hoặc phổ thông (unskilled) với sự bảo lãnh của doanh nghiệp tại Mỹ. Đặc biệt, đối tượng EB-3 Unskilled phù hợp với những lao động phổ thông (không cần bằng cấp cao). Sau khi hồ sơ EB-3 được duyệt, đương đơn và cả gia đình (vợ/chồng cùng con cái chưa kết hôn dưới 21 tuổi) đều sẽ được cấp thẻ xanh định cư. Với thẻ xanh, cả gia đình bạn sẽ có cơ hội được sinh sống, làm việc lâu dài và hưởng các quyền lợi xã hội tại Mỹ. Bài viết dưới đây trình bày các bước an cư tại Mỹ theo diện EB-3, bao gồm nhận thẻ xanh, ổn định công việc và cuộc sống, cùng các thủ tục hành chính cần thiết.
01. Nhận thẻ xanh và số An Sinh Xã Hội (SSN):
Khi nhập cảnh Mỹ bằng thị thực EB-3, bạn sẽ được chính thức là thường trú nhân (có thẻ xanh). USCIS sẽ gửi Thẻ Xanh (Permanent Resident Card) về địa chỉ bạn khai báo tại Mỹ. Theo hướng dẫn của USCIS, bạn thường nhận thẻ xanh trong vòng 90 ngày kể từ ngày nhập cảnh hoặc từ lúc USCIS thanh toán phí nhập cư (Immigrant Fee) – tùy theo mốc nào đến sau.
Vì vậy, sau khi đến Mỹ, bạn nên kiểm tra hộp thư tại địa chỉ cư trú. Nếu quá 90 ngày mà chưa thấy thẻ xanh, có thể tra cứu tình trạng trên tài khoản USCIS hoặc liên hệ với dịch vụ USPS để xác định xem thẻ đã được gửi đến đâu. Thẻ Xanh sẽ là bằng chứng bạn là thường trú nhân hợp pháp và là giấy tờ quan trọng cho các thủ tục sau này.
Sau khi nhận thẻ xanh, cơ quan An Sinh Xã Hội (SSA) Mỹ sẽ tự động xử lý cấp Số An Sinh Xã Hội (SSN) dựa trên thông tin bạn cung cấp. Theo SSA, thẻ SSN thường được in và gửi đi ngay sau khi có đầy đủ thông tin và xác thực với USCIS, và thường đến tay người nhận trong khoảng 7–10 ngày làm việc kể từ khi hoàn tất xử lý
Trong thực tế, có thể mất khoảng 2–4 tuần để nhận thẻ SSN qua đường bưu điện. Nếu sau khoảng 2 tuần kể từ khi nhập cảnh (hoặc sau khi có thẻ xanh) mà bạn vẫn chưa nhận được SSN, SSA khuyến cáo nên chủ động kiểm tra. Cụ thể, nếu không nhận được thẻ SSN trong vòng 14 ngày sau khi có thẻ xanh, bạn nên liên hệ với SSA hoặc đến văn phòng SSA gần nhất để hỏi rõ tình trạng. Khi đi, hãy mang theo bản gốc hộ chiếu, visa hoặc thẻ xanh để xác minh danh tính. SSN rất quan trọng để bạn đi làm, khai thuế, mở tài khoản ngân hàng và hưởng các phúc lợi khác ở Mỹ.
02. Bắt đầu công việc tại công ty bảo lãnh:
Sau khi ổn định thủ tục hành chính, bước tiếp theo là bắt đầu làm việc theo hợp đồng EB-3. Đa số công việc EB-3 diện phổ thông là những vị trí lao động chân tay, ví dụ như làm việc trong nhà máy, kho hàng, xưởng chế biến thực phẩm, khách sạn, nhà hàng, hay các ngành dịch vụ…
Theo quy định của chương trình EB-3, công việc bạn đảm nhận phải là toàn thời gian, dài hạn (permanent) và không mang tính chất thời vụ,
Điểm quan trọng là bạn phải tuân thủ đầy đủ hợp đồng lao động đã ký. Cố gắng duy trì sự chuyên cần, tránh nghỉ ngang hay vi phạm kỷ luật lao động. Hàng tháng, công ty sẽ phát paystub (phiếu lương) ghi rõ thời gian làm việc, lương và thuế đã khấu trừ. Giữ lại hợp đồng lao động và tất cả phiếu lương này sẽ rất hữu ích để chứng minh bạn đã hoàn thành cam kết làm việc EB-3, nhất là khi thi quốc tịch Mỹ. Ngoài ra, trong thời gian làm việc, bạn nên nắm bắt văn hóa doanh nghiệp Mỹ: đến đúng giờ, mặc đồng phục (nếu có), tuân thủ quy định an toàn, và giao tiếp lịch sự với đồng nghiệp. Việc hòa nhập tốt sẽ giúp bạn duy trì vị trí công việc ổn định và tạo ấn tượng tốt nếu cần gia hạn hoặc mở rộng hợp đồng.
03. Mở Tài Khoản Ngân Hàng & Nhận Lương:
Ngay sau khi có SSN và thẻ xanh, bạn nên mở tài khoản ngân hàng tại Mỹ. Các ngân hàng phổ biến dành cho người mới đến là Chase, Bank of America, Wells Fargo, hoặc các Credit Union (liên minh tín dụng) địa phương. Thông thường bạn sẽ cần xuất trình SSN, hộ chiếu hoặc thẻ xanh, và một số giấy tờ chứng minh địa chỉ (ví dụ hóa đơn điện nước, hợp đồng thuê nhà). Sau khi mở tài khoản, bạn nên đăng ký direct deposit để công ty chuyển lương trực tiếp vào tài khoản ngân hàng. Hình thức này an toàn, nhanh chóng và tiện lợi hơn so với nhận séc (check) hay tiền mặt.
Khi đã có tài khoản ngân hàng, công ty thường cấp cho bạn debit card (thẻ ghi nợ) để chi tiêu hàng ngày. Sau khoảng vài tháng thể hiện lịch sử tín dụng (credit history), bạn có thể xin mở thẻ tín dụng (credit card) đầu tiên. Thẻ tín dụng rất hữu ích để xây dựng lịch sử tín dụng tại Mỹ – điều kiện cần thiết cho các giao dịch lớn sau này như vay mua xe hay mua nhà. Hãy sử dụng thẻ tín dụng một cách khôn ngoan: chi tiêu trong khả năng và trả nợ đầy đủ để dần tạo điểm tín dụng tốt.
04. Xin Thẻ Căn Cước Tiểu Bang và Bằng Lái Xe:
Ở Mỹ, việc có giấy tờ tùy thân (giấy phép lái xe hoặc ID tiểu bang) rất quan trọng. Dù thẻ xanh là chứng minh thường trú, nhưng bằng lái xe (Driver License) hay thẻ căn cước tiểu bang (State ID) sẽ tiện lợi hơn trong nhiều tình huống giao dịch hàng ngày. Theo hướng dẫn, nếu bạn là người nước ngoài và đang sống thường trú tại một tiểu bang Mỹ, bạn đủ điều kiện nộp đơn xin giấy phép lái xe tại tiểu bang đó. Mỗi tiểu bang sẽ có quy định riêng về hồ sơ và quy trình, nhưng thường yêu cầu bạn phải trải qua phần thi lý thuyết (luật giao thông) và thi lái xe thực hành tại cơ quan DMV (Department of Motor Vehicles) địa phương. Bạn có thể tìm tài liệu ôn luật giao thông của bang mình (thường miễn phí trên website DMV) để chuẩn bị trước.
Việc có bằng lái xe rất cần thiết bởi phương tiện công cộng ở nhiều khu vực Mỹ không phổ biến. Có bằng lái sẽ giúp bạn chủ động đi lại khi làm việc và sinh hoạt, dễ dàng mua xe nếu cần và đăng ký bảo hiểm xe. Ngay cả khi bạn không lái xe, thẻ ID tiểu bang cũng giúp thay cho hộ chiếu khi giao dịch nội bộ (mua bán, mở hồ sơ y tế, đăng ký điện thoại, v.v.). Hãy ưu tiên hoàn thành thủ tục này sớm để thuận tiện trong sinh hoạt.
05. Đăng Ký Bảo Hiểm Y Tế:
Y tế ở Mỹ rất đắt đỏ – một lần cấp cứu đơn giản cũng có thể lên đến vài ngàn USD. Vì vậy, xin bảo hiểm y tế (Health Insurance) là bước quan trọng. Đa số công ty EB-3 giúp bạn tham gia bảo hiểm y tế nhóm sau khi làm việc khoảng một vài tháng. Do đó, ngay khi đi làm bạn nên hỏi phòng nhân sự về chính sách bảo hiểm của công ty và thời hạn được bảo hiểm. Khi có bảo hiểm của công ty, bạn có thể ghép bảo hiểm cho cả gia đình (vợ/chồng và con), giúp tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh.
Trong thời gian chờ bảo hiểm công ty có hiệu lực, bạn có một số lựa chọn khác. Nếu thu nhập gia đình thật sự thấp, bạn có thể kiểm tra khả năng xin Medicaid – chương trình bảo hiểm nhà nước dành cho người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, lưu ý là theo chính sách hiện hành, người mới có thẻ xanh thường phải chờ 5 năm mới đủ điều kiện tham gia Medicaid (trừ một số trường hợp đặc biệt như người tị nạn).
Ngoài ra, bạn có thể tự mua bảo hiểm tạm thời qua Đại sứ quán Y tế (Health Insurance Marketplace) theo Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá cả phải chăng (ACA). Trên Marketplace có các gói bảo hiểm riêng dành cho người nhập cư có thu nhập vừa phải. Dù vậy, nhiều gia đình EB-3 thường chờ bảo hiểm của công ty vì có mức phí công ty trợ cấp, nên không phải tự mua bảo hiểm cá nhân.
Tóm lại, ưu tiên là nhanh chóng tham gia bảo hiểm y tế ngay khi có thể. Với bảo hiểm, bạn sẽ yên tâm hơn khi cần khám bệnh định kỳ hoặc trong trường hợp khẩn cấp. Ví dụ, theo thống kê năm 2025, một lần vào phòng cấp cứu Mỹ bình quân tiêu tốn khoảng 2.715 USD (không tính bảo hiểm), nghĩa là nếu không có bảo hiểm, chi phí rất lớn. Vì vậy, không nên chủ quan mà cần sớm hoàn thiện gói bảo hiểm phù hợp cho cả gia đình.
06. Ổn Định Chỗ Ở:
Ngay sau khi đến Mỹ, công ty hoặc đơn vị môi giới EB-3 thường sắp xếp cho bạn chỗ ở tạm thời (có thể là ký túc xá, chung cư công nhân, hoặc thuê chung nhà ở tập thể) trong vài tuần đầu. Điều này giúp bạn bớt bỡ ngỡ ban đầu. Sau khoảng 1–3 tháng, khi đã quen việc và ổn định tài chính, nên tìm thuê căn hộ hoặc nhà chung cư dài hạn để yên tâm sinh sống.
Hầu hết chủ nhà tại Mỹ sẽ yêu cầu các giấy tờ cơ bản khi ký hợp đồng thuê: SSN hoặc ITIN (nếu có), bằng chứng thu nhập (các phiếu lương), và nếu có credit history thì tốt. Trong trường hợp bạn chưa có lịch sử tín dụng Mỹ, chủ nhà có thể yêu cầu bạn đóng tiền đặt cọc (deposit) cao hơn bình thường để đảm bảo.
Theo kinh nghiệm từ các khách hàng đã sang Mỹ thành công, nhiều chủ nhà sẽ chấp nhận giấy tờ chứng minh thu nhập và tình trạng visa thay cho credit score của bạn. Thậm chí bạn có thể dùng số ITIN (mã số thuế cá nhân) nếu có thay vì SSN. Nhiều nơi còn chấp nhận báo cáo tín dụng quốc tế hoặc yêu cầu người bảo lãnh (guarantor) ở Mỹ. Dù vậy, để quá trình thuê nhà nhanh chóng, bạn nên cố gắng tăng cường hồ sơ: giữ lịch sử làm việc liên tục (pay stubs), và khi có thể xây dựng tín dụng bằng thẻ tín dụng Việt Mỹ. Ngoài ra, bạn nên xem xét những khu vực có cộng đồng người Việt để dễ thích nghi (ví dụ Santa Ana – California, Houston – Texas, hay Virginia ở vùng DC).
Cuối cùng, trước khi ký hợp đồng thuê nhà, hãy đọc kỹ các điều khoản (mức deposit, trách nhiệm sửa chữa, quy định về thú nuôi, v.v.) và hỏi rõ mức tiền thuê bao gồm những tiện ích nào. Ổn định chỗ ở phù hợp sẽ giúp gia đình bạn an tâm an cư lâu dài.
07. Đăng Ký Trường Học Cho Con:
Một trong những lợi ích lớn của thẻ xanh Mỹ là trẻ em được học miễn phí từ lớp 1 đến hết trung học (12) tại trường công lập. Sau khi ổn định chỗ ở, bạn nên đăng ký học cho con ngay. Hồ sơ đăng ký nhập học thường yêu cầu các giấy tờ chứng minh cư trú và thông tin cá nhân của trẻ. Cụ thể, hầu hết các trường sẽ yêu cầu giấy khai sinh hoặc hộ chiếu/thẻ xanh của trẻ, chứng minh địa chỉ cư trú hiện tại (hóa đơn điện, hợp đồng thuê nhà có tên cha mẹ và địa chỉ), cùng hồ sơ tiêm chủng (immunization record) của con. Cha mẹ hoặc người giám hộ cũng phải cung cấp giấy tờ tùy thân (ID hoặc bằng lái xe) để xác minh. Bạn nên liên hệ Phòng Giáo dục địa phương để biết chính xác thủ tục ghi danh theo quy định của tiểu bang.
Nếu con bạn chưa thành thạo tiếng Anh, hầu hết trường công lập đều có chương trình ESL (English as a Second Language) dành cho học sinh ngoại quốc. Học sinh sẽ được phân lớp và có giáo viên hỗ trợ đặc biệt để cải thiện tiếng Anh song song với việc học các môn học chính. Ngoài trường công, gia đình cũng có thể cân nhắc trường charter (công lập đặc biệt) hoặc trường tư có học phí, tuy nhiên điều này tuỳ thuộc vào điều kiện tài chính và nhu cầu của bạn.
