Hướng dẫn khai thuế tại Canada cho người mới nhập cư!
Khai thuế là bước quan trọng với người Việt mới nhập cư tại Canada. Việc khai thuế giúp bạn báo cáo thu nhập, khấu trừ và tín dụng trong năm, từ đó xác định bạn phải nộp thêm thuế hay được hoàn thuế, đồng thời mở khóa các trợ cấp và khoản tín dụng mà bạn đủ điều kiện nhận. Nói cách khác, nộp tờ khai thuế cá nhân giúp bạn xem xét đúng nghĩa vụ thuế và tận dụng được những quyền lợi (như Trợ cấp trẻ em Canada hay tín dụng thuế HST/GST) mà mình được hưởng.
Tham khảo bài viết :
Thuế tại Canada : Tổng quan những thông tin cần biết dành cho người mới
Mục đích và lợi ích của việc khai thuế:
Việc khai thuế tại Canada có nhiều lợi ích thiết thực cho người nộp:
- Xác định nghĩa vụ thuế: Tờ khai thuế giúp bạn báo cáo toàn bộ thu nhập năm và tính toán xem bạn đã nộp đủ thuế chưa. Kết quả là bạn biết được liệu mình có phải đóng thêm thuế hay được nhận tiền hoàn từ Chính phủ
- Nhận hoàn thuế: Nếu thuế khấu trừ trong lương hoặc từ các nguồn thu nhập khác cao hơn thuế thực phải nộp, CRA sẽ hoàn lại số tiền chênh lệch. Khai thuế đúng cách giúp bạn không bỏ lỡ hoàn tiền đáng kể.
- Đăng ký quyền lợi, trợ cấp: Nhiều trợ cấp, tín dụng thuế chỉ được tính và chi trả sau khi bạn khai thuế. Ví dụ, Trợ cấp Trẻ em Canada (Canada Child Benefit) và tín dụng thuế GST/HST chỉ được xét cho những người đã nộp tờ khai. Khai thuế còn giúp bạn đủ điều kiện nhận trợ cấp giáo dục, trợ cấp thất nghiệp, và nhiều khoản hỗ trợ khác.
- Làm mạnh hồ sơ tín dụng: Việc nộp tờ khai mỗi năm là cách để tạo lịch sử thuế với CRA. Hồ sơ thuế tốt giúp bạn chứng minh khả năng tài chính khi cần vay tín dụng hoặc các thủ tục pháp lý, và cũng là yêu cầu để hưởng các quyền lợi xã hội về lâu dài.
Tóm lại, kê khai thuế thường niên tại Canada không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc mà còn giúp bạn tối ưu được lợi ích tài chính: vừa đúng luật, vừa được hưởng hoàn thuế và trợ cấp
Các loại thu nhập cần khai báo:
Khi khai thuế tại Canada, bạn cần báo cáo tất cả các nguồn thu nhập trong năm, bao gồm cả thu nhập đã được khấu trừ thuế và thu nhập ngầm. Một số loại thu nhập phổ biến cần khai là:
- Thu nhập từ lương và tiền công (T4): Nếu bạn là nhân viên hoặc công nhân, công ty sẽ cấp cho bạn phiếu T4 (Statement of Remuneration Paid) vào cuối năm, liệt kê tổng lương và số tiền thuế đã khấu trừ. Đây là loại thu nhập chủ yếu mà bạn phải khai. (Xem danh mục [3†L125-L130])
- Thu nhập đầu tư (T3, T5): T3 (thu nhập từ tín thác hoặc quỹ đầu tư), T5 (lãi suất, cổ tức) là các phiếu báo cáo thu nhập từ hoạt động đầu tư. Nếu bạn có cổ phiếu, trái phiếu, tài khoản tiết kiệm sinh lợi, CRA yêu cầu khai báo các số này
- Thu nhập từ kinh doanh/tự doanh: Nếu bạn là tự doanh hoặc làm công việc tự do (freelance, kinh doanh nhỏ…), phải báo cáo lợi nhuận kinh doanh. CRA đề cập rằng “bất kỳ thu nhập nào bạn kiếm được cũng phải nộp thuế và được khai báo… kể cả khi không có phiếu T4”. Ví dụ, thu nhập từ bán hàng online, dịch vụ, cho thuê tài sản hay kiếm tiền bên lề cũng không ngoại lệ
- Các thu nhập khác: Ngoài ra, các dạng thu nhập ít gặp hơn như trợ cấp xã hội, trợ cấp thất nghiệp (phần chịu thuế), lợi tức thừa kế, lời từ cờ bạc (nếu có), cũng cần báo cáo nếu phải chịu thuế. Thậm chí tiền boa (tips), trao đổi hàng hóa (barter) hay thu nhập bằng hiện vật (quà tặng làm việc) đều cần khai
Cuối cùng, nếu bạn hay gia đình có thu nhập nước ngoài trước khi sang Canada, thông thường sẽ không phải nộp thuế cho phần đó tại Canada, nhưng nếu giữ các nguồn thu nhập đó khi đã là cư dân thuế, bạn nên tham khảo thêm quy định của CRA. Tóm lại, khi khai thuế bạn hãy chuẩn bị các phiếu chứng nhận thu nhập (T4, T5, T3…) và kê khai mọi nguồn thu nhập liên quan trong năm vừa qua
Các khoản tín dụng và tiền phúc lợi mà người nhập cư có thể nhận được
Khai thuế đúng và đủ tại Canada giúp bạn được hưởng nhiều khoản tín dụng thuế và trợ cấp xã hội:
- Trợ cấp Trẻ em Canada (CCB): Nếu bạn có con nhỏ, CCB là khoản trợ cấp hàng tháng miễn thuế nhằm hỗ trợ nuôi con dưới 18 tuổi. Mức hỗ trợ tùy thuộc vào thu nhập gia đình. Để nhận CCB, bạn cần khai thuế để CRA xác định quyền lợi mỗi năm
- Tín dụng thuế GST/HST: Đây là khoản hoàn thuế (trả hàng quý) dành cho những người có thu nhập thấp đến trung bình nhằm bù đắp một phần thuế bán hàng (GST/HST) đã trả. Đủ điều kiện nhận tín dụng này khi bạn khai thuế và có thu nhập không vượt ngưỡng nhất định. Theo CRA, một cá nhân độc thân thu nhập thấp có thể nhận lên đến khoảng $533 mỗi năm (còn gia đình thì nhiều hơn)
- Tín dụng Thuế Lao động Canada (Canada Workers Benefit): Đây là tín dụng hoàn thuế dành cho người lao động thu nhập thấp. Nếu bạn và gia đình có thu nhập từ lao động nhưng không cao, khi khai thuế, bạn có thể đủ điều kiện nhận một phần thu nhập bổ sung dưới dạng tín dụng này
- Các tín dụng và khấu trừ khác: Ngoài ra, người khai thuế Canada còn có thể xin một số khoản khấu trừ giảm thu nhập chịu thuế (ví dụ: chi phí y tế, học phí, nuôi con, đóng góp từ thiện) hoặc tín dụng thuế nhất định (khuyết tật, mua nhà lần đầu, chi phí di chuyển…). Mỗi trường hợp có điều kiện riêng nhưng nguyên tắc là bạn nên giữ biên lai và giấy tờ liên quan để khi khai thuế có cơ sở yêu cầu trừ thuế hợp lệ
Tóm lại, các phúc lợi như Trợ cấp trẻ em, tín dụng GST/HST hay các khoản khấu trừ thuế chỉ được cấp khi bạn đã nộp tờ khai thuế. Vì vậy, tuy mất công khai, phần thưởng là bạn sẽ “tiết kiệm” được nhiều tiền hoặc nhận được hỗ trợ tương xứng với thu nhập của mình
Cách khai thuế tại Canada: Tài liệu cần chuẩn bị và cách nộp?
Tài liệu cần chuẩn bị
Trước khi khai thuế tại Canada, bạn cần tập hợp đầy đủ thông tin và giấy tờ sau:
- Giấy tờ cá nhân: Họ tên, địa chỉ cư trú hiện tại, số An sinh Xã hội (SIN) của bạn (hoặc Số thuế tạm thời TTN nếu chưa có SIN). Nếu bạn kết hôn hoặc có người chung sống như vợ chồng (common-law), bạn cũng cần thông tin tương tự của họ
- Giấy tờ thu nhập: Tất cả các phiếu báo thu nhập trong năm: ví dụ T4 (lương), T5 (lãi và cổ tức), T3 (lợi tức từ quỹ/ tín thác), T4A/OAS/Pension (trợ cấp hưu trí, OAS,…), T5007 (trợ cấp thất nghiệp, phúc lợi xã hội), v.v.. Những phiếu này do chủ lao động, ngân hàng, quỹ đầu tư, chính phủ Canada cấp thường vào cuối tháng 2 hoặc 3 hằng năm.
- Biên lai và hóa đơn chi phí: Nếu bạn định khai khấu trừ chi phí, cần thu thập biên lai chứng từ như: chi phí y tế, học phí, tiền học, tiền từ thiện, chi phí di chuyển cho công việc, v.v.. Lưu giữ hóa đơn gốc cho tất cả các khoản được khai (CRA yêu cầu giữ tối thiểu 6 năm) để có cơ sở chứng minh nếu bị yêu cầu kiểm tra sau này
- Chứng từ khác: Nếu bạn có đầu tư nước ngoài, quỹ tiết kiệm hưu trí nước ngoài, hoặc các khoản thu nhập phi chính thống, nên chuẩn bị các giấy tờ liên quan. Ngoài ra, bạn có thể cần giấy tờ nhập cư (Visa, PR Card) để chứng minh ngày đến Canada, tuy thường CRA tự có thông tin này.
Cách nộp hồ sơ
Có nhiều cách khai thuế tại Canada, bạn có thể chọn phương án phù hợp với mình:
- Khai thuế trực tuyến (NETFILE): Đây là cách phổ biến và nhanh chóng. Bạn sử dụng phần mềm khai thuế được chính phủ cấp phép (có thể tải xuống hoặc dùng ứng dụng web như TurboTax, SimpleTax, StudioTax, v.v.). Phần mềm sẽ giúp bạn nhập liệu, kiểm tra lỗi, và gửi trực tiếp tờ khai đến CRA qua hệ thống NETFILE. Việc này thường xử lý trong khoảng 1-2 tuần và bạn có thể nộp từ cuối tháng 2 đến tận hạn 30/4 (nếu cần gia hạn thì trước khi đóng cửa NETFILE vào mùa hè).
- Khai thuế giấy (bằng thư): Nếu muốn gửi hồ sơ qua bưu điện, bạn có thể tải mẫu tờ khai (Income Tax and Benefit Return) và hướng dẫn từ trang web CRA hoặc gọi tới số 1-800 để yêu cầu gửi về nhà. Sau khi hoàn thiện bằng tay, bạn gửi đến trung tâm thuế theo địa chỉ hướng dẫn. Phương án này thường mất ít nhất 8 tuần để xử lý. Cách này phù hợp cho người chưa quen dùng máy tính, nhưng dễ bị lỗi đánh máy và chậm phản hồi.
- Hỗ trợ từ dịch vụ thuế chuyên nghiệp: Bạn có thể thuê kế toán hoặc công ty dịch vụ thuế để làm thay (có phí). Nhiều văn phòng kế toán, ngân hàng hoặc công ty luật cũng cung cấp dịch vụ này cho người nước ngoài. Nên chọn nơi uy tín, có kinh nghiệm khai thuế cho người mới đến và giải thích rõ phí dịch vụ.
- Đại lý tình nguyện (Free tax clinics): Có chương trình tình nguyện miễn phí (CVITP) dành cho người có thu nhập thấp hoặc hoàn cảnh đơn giản. Các nhóm cộng đồng, hội người Việt, thư viện, trung tâm cộng đồng thường tổ chức hội chợ thuế, nơi tình nguyện viên hỗ trợ khai thuế miễn phí. Bạn cần đủ điều kiện (thường thu nhập gia đình không vượt ngưỡng nhất định) để được hỗ trợ. Đây là lựa chọn tốt nếu bạn không có điều kiện tài chính hoặc cần hỗ trợ ngôn ngữ.
Trước khi nộp, hãy kiểm tra lại tất cả thông tin và số liệu trên tờ khai (đảm bảo khớp các phiếu T4, T5…). Nếu khai trực tuyến, phần mềm sẽ báo lỗi nếu thiếu thông tin. Sau khi nộp xong, CRA sẽ gửi cho bạn “Thông báo đánh giá thuế” (Notice of Assessment) phản hồi kết quả quyết toán thuế.
Hạn chót khai thuế và các lời khuyên quan trọng:
Bạn cần lưu ý hạn nộp tờ khai thuế và một số lời khuyên sau:
- Hạn nộp chung: Ngày hạn là 30 tháng 4 hàng năm. Nếu 30/4 rơi vào cuối tuần, hạn sẽ chuyển sang ngày làm việc kế tiếp. Ví dụ, tờ khai cho thu nhập năm 2024 phải nộp trước 30/4/2025.
- Gia hạn cho tự doanh: Nếu bạn hoặc vợ/chồng làm nghề tự doanh (có income tự doanh), mặc dù bạn có thể gửi tờ khai muộn hơn (đến 15/6), nhưng mọi khoản thuế còn nợ (nếu có) vẫn phải được thanh toán trước 30/4 để tránh bị phạt. Tốt nhất là nộp sớm để giảm áp lực cuối hạn, nhất là khi phải điền bằng giấy.
- Kiểm tra kỹ hạn và số liệu: Hãy note ngày này vào lịch để không bị quên. Khai thuế muộn dù bạn không nợ thuế (ví dụ vì có thể được hoàn thuế) vẫn có thể bị phạt nếu CRA cho rằng bạn có trách nhiệm nộp. Ngược lại, nếu bạn nợ thuế và nộp trễ, sẽ bị phạt tiền và tính lãi suất trên số nợ. Vì vậy, hãy cố gắng khai trước hoặc đúng hạn để tránh rủi ro.
- Lưu hồ sơ cẩn thận: CRA yêu cầu bạn giữ biên lai, hóa đơn và tất cả giấy tờ liên quan ít nhất 6 năm kể từ cuối năm thuế. Họ có thể yêu cầu xuất trình để kiểm tra sau này. Việc lưu giữ hồ sơ sẽ giúp bạn an tâm nếu cần đối chiếu.
- Thiết lập nhận hoàn nhanh: Nếu bạn được hoàn thuế, bạn có thể đăng ký direct deposit để CRA chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng của bạn nhanh chóng và an toàn. Nhiều ngân hàng Canada (ví dụ TD, RBC) cho phép đăng ký trực tuyến hoặc tại quầy. Việc này sẽ giúp bạn nhận hoàn thuế nhanh hơn so với nhận bằng séc gửi bưu điện.
- Cập nhật thông tin cá nhân: Nếu bạn thay đổi địa chỉ, số điện thoại, hoặc tình trạng hôn nhân, hãy cập nhật với CRA ngay (qua My Account hoặc điện thoại). Điều này đảm bảo giấy tờ báo thuế và các quyền lợi được gửi đúng và bạn không bỏ lỡ thông báo quan trọng.
Tóm lại, hãy khai thuế đúng hạn (thường là 30/4) và giữ đầy đủ giấy tờ. Lưu hồ sơ cẩn thận sẽ giúp bạn tránh sai sót và dễ dàng giải trình khi cần
