Cuộc sống – văn hóa – pháp luật khi làm farm tại Úc đối với người Việt ?
Visa 462 (Lao động kết hợp kỳ nghỉ) mở ra cơ hội cho giới trẻ Việt Nam sang Úc trải nghiệm cuộc sống nông trại. Cuộc sống khi làm farm Úc có nhiều thử thách nhưng cũng đầy hấp dẫn: từ khí hậu khác biệt, điều kiện sinh hoạt tập thể cho đến văn hóa nông thôn Úc độc đáo. Bên cạnh đó, người lao động cần nắm vững luật farm Úc cho visa 462 để bảo vệ quyền lợi của mình. Dưới đây là những thông tin chuyên sâu, thực tế về sinh hoạt người Việt farm Úc và các kiến thức pháp luật cơ bản mà bạn cần biết.
Cuộc sống khi làm farm ở Úc (Visa 462):
Thời tiết và giờ làm việc: Nông nghiệp Úc trải dài nhiều vùng khí hậu, đòi hỏi người lao động phải thích nghi. Mùa hè ở một số khu vực nội địa có thể rất khắc nghiệt – ví dụ tại Mildura nhiệt độ lên tới 40°C. Ở phía bắc Úc (Northern Territory, Bắc Queensland), khí hậu nhiệt đới nóng ẩm với mùa mưa rõ rệt; trong khi các bang phía nam như Victoria, Nam Úc có mùa đông lạnh sâu.
Do đó, lịch làm việc thường được điều chỉnh theo thời tiết: công việc thường bắt đầu từ tờ mờ sáng (khoảng 5-6 giờ) để tránh nắng trưa gay gắt. Vào mùa thu hoạch cao điểm, làm việc 8–10 tiếng/ngày là chuyện bình thường, thường 5–6 ngày một tuần. Công việc nông trại rất đa dạng, bao gồm từ gieo trồng, tỉa cây đến hái nông sản.
Ban đầu nhiều người Việt bỡ ngỡ với cường độ và điều kiện ngoài trời, phải vài ngày mới quen dần khí hậu, văn hóa, ẩm thực nơi đây. Tuy nhiên, với sức khỏe tốt và tinh thần chịu khó, hầu hết nhanh chóng bắt nhịp được sau vài tuần làm việc. Nhiều anh chị lao động đi trước chia sẻ rằng nếu từng làm nông ở Việt Nam sẽ thấy làm farm ở Úc hiện đại, có tổ chức hơn và đỡ vất vả hơn Việt Nam do có sự hỗ trợ của máy món đời mới.
Chỗ ở và sinh hoạt:
Khi làm farm, bạn thường sống trong các khu nhà tập thể hoặc hostel gần nông trại cùng với lao động khác. Ở các vùng nông nghiệp, chủ trại thường hỗ trợ chỗ ở hoặc giới thiệu ký túc xá cho công nhân, thậm chí đưa đón hàng ngày đến trang trại. Hình thức phổ biến là thuê chung nhà ở thị trấn gần farm – nhiều người Việt chọn cách chia sẻ chỗ ở để cùng tiết kiệm chi phí thuê nhà và tiện nghi sinh hoạt.
Chi phí thuê nhà vùng nông thôn Úc khoảng 200–400 AUD/tuần tùy khu vực, có thể giảm đáng kể nếu ở ghép. Điều kiện sinh hoạt nhìn chung giản dị, không đầy đủ tiện nghi như thành phố, nhưng đáp ứng nhu cầu cơ bản: có bếp nấu ăn, máy giặt, nước nóng… Đa số lao động tự nấu ăn để tiết kiệm và hợp khẩu vị. Tin vui cho những ai sợ “thèm” đồ quê: ở một số thị trấn nông trại có cộng đồng châu Á đông đúc, việc mua nguyên liệu và món ăn Việt khá dễ dàng. Chẳng hạn, Mildura (VIC) có nhiều người Việt và Trung Quốc sinh sống nên chợ Á châu không thiếu thứ gì – bạn không lo thiếu nước mắm hay phở đâu.
Ngược lại, nếu ở vùng hẻo lánh, bạn có thể cần trữ sẵn một số thực phẩm yêu thích hoặc tranh thủ những chuyến đi thành phố gần nhất để mua đồ Á.
Đi lại và giải trí:
Ở nông thôn Úc phương tiện công cộng hạn chế, biết lái xe ô tô là một lợi thế lớn. Nhiều bạn trẻ 462 khuyên nên dành khoản 5.000–10.000 AUD mua một chiếc xe cũ để chủ động đi làm và du lịch cuối tuần. Có xe riêng, bạn có thể tranh thủ những ngày nghỉ dài chạy lên thành phố lớn hoặc tham quan cảnh đẹp thiên nhiên quanh vùng (ví dụ từ Mildura lái vài giờ có thể đến Melbourne sầm uất hoặc sang Adelaide bắt cua biển).
Nếu không có xe, bạn vẫn có thể đi chung xe với đồng nghiệp – thường mọi người hùn nhau trả 7–15 AUD/chuyến cho xăng xe, nhưng sẽ phụ thuộc nhiều vào lịch trình người khác. Sau giờ làm việc (thường kết thúc sớm vào buổi chiều), cuộc sống giải trí ở farm khá giản dị. Một số người thích nghỉ ngơi lấy sức, số khác cùng bạn bè tổ chức nấu nướng, BBQ ngoài trời, hoặc rủ nhau ra quán pub địa phương giao lưu với người bản xứ.
Ban đêm ở vùng quê Úc rất tĩnh lặng, trời tối đen và sao nhiều – cảm giác ngồi ngắm bầu trời sao, đàn hát hay tán gẫu cùng nhóm bạn quốc tế quả thực đáng nhớ. Vào cuối tuần, tùy khu vực, bạn có thể tham gia các sự kiện cộng đồng nhỏ như chợ nông sản, hội chợ, hoặc đơn giản là cùng nhóm bạn đi câu cá, bơi lội ở sông hồ gần đó. Nhìn chung, đời sống khi làm farm Úc tuy vất vả nhưng gần gũi thiên nhiên, ít xô bồ. Nhiều bạn trẻ thích thú vì vừa được rèn luyện tính tự lập, vừa tiết kiệm được tiền do không có nhiều chỗ để… tiêu xài ngoài những nhu yếu phẩm hàng ngày.
Văn hóa nông thôn Úc và quan hệ xã hội:
Phong cách sống của người bản địa: Người Úc ở vùng nông thôn nổi tiếng thân thiện và phóng khoáng. Họ có nhịp sống chậm rãi hơn đô thị, gắn liền với các hoạt động ngoài trời và cộng đồng nhỏ. Làm việc cùng người Úc, bạn sẽ dần quen với tiếng tiếng lóng địa phương và tinh thần “work hard, play hard” – làm hết sức, chơi hết mình. Chẳng hạn, sau những giờ lao động cật lực, người Úc có thể dành trọn buổi chiều tối để tụ họp uống bia, xem thể thao hoặc làm tiệc nướng. Nếu bạn chủ động hòa nhập, họ sẵn sàng chia sẻ văn hóa, ngôn ngữ và thậm chí mời bạn tham gia các sinh hoạt chung (như tiệc BBQ gia đình, xem trận đấu bóng bầu dục tại thị trấn…). Tất nhiên, rào cản ngôn ngữ ban đầu là thử thách – giọng Úc (đặc biệt vùng quê) khá nặng và nhiều từ lóng. Nhưng đừng ngại nhờ họ nhắc lại hoặc giải thích, người bản xứ sẽ quý sự ham học hỏi của bạn. Qua thời gian, kỹ năng tiếng Anh và hiểu biết văn hóa Úc của bạn sẽ cải thiện đáng kể.
Quan hệ với chủ farm:
Đa phần chủ trang trại ở Úc rất coi trọng uy tín và luật pháp. Họ tuân thủ quy định trả lương, giờ làm và an toàn lao động, vì nếu vi phạm có thể bị phạt rất nặng. Nhiều chủ farm quý mến lao động chăm chỉ, sẵn sàng hỗ trợ thêm cho nhân công: từ việc lo chỗ ăn ở, xe đưa đón, đến tặng sản phẩm nông trại cho công nhân thưởng thức (như cho mang cam, xoài về miễn phí). Không ít bạn người Việt kể rằng chủ farm coi họ như người nhà nếu làm lâu dài, thậm chí có những buổi tiệc chia tay ấm cúng khi mùa vụ kết thúc. Dĩ nhiên, cũng có trường hợp xấu khi gặp chủ lao động thiếu đạo đức – ép làm việc quá giờ hoặc tìm cách trả lương thấp hơn luật. Kinh nghiệm cho thấy bạn nên tìm hiểu kỹ danh tiếng của nông trại qua cộng đồng (Facebook nhóm người Việt 462, Backpacker Job Boards…) trước khi nhận việc. Hầu hết các farm uy tín đều tôn trọng quyền lợi người lao động, trả lương đúng luật và minh bạch, do đó hãy tránh xa các nơi có tiếng “bóc lột” hoặc mập mờ về hợp đồng.
Đồng nghiệp và cộng đồng:
Làm farm là cơ hội tuyệt vời để kết bạn bốn phương. Bên cạnh người bản xứ, rất nhiều đồng nghiệp của bạn sẽ là backpacker quốc tế: có thể đến từ châu Âu, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, v.v. Môi trường đa văn hóa này giúp bạn mở mang hiểu biết và trao đổi kinh nghiệm sống. Người trẻ các nước thường cởi mở; mọi người gắn kết với nhau qua công việc chung và những lần sinh hoạt tập thể. Bạn có thể học hỏi “bí kíp” làm việc từ các anh chị đã có thâm niên, và ngược lại họ cũng rất vui khi bạn chia sẻ về ẩm thực hay tiếng Việt. “Mọi người đều rất vui vẻ, giúp đỡ lẫn nhau. Cười nói một lát rồi cũng hết ngày làm việc” – một bạn trẻ Việt Nam chia sẻ về không khí làm việc hái nho ở farm Úc.
Ngoài ra, cộng đồng người Việt 462 ở Úc tuy không quá đông nhưng liên kết chặt chẽ. Ở những “tụ điểm” farm nổi tiếng như trang trại nho Mildura, thị trấn Robinvale hay vùng trồng xoài Darwin, bạn sẽ gặp không ít đồng hương Việt Nam. Họ lập nhóm cùng thuê nhà, cùng nấu ăn, thậm chí tổ chức các dịp lễ Tết quê hương nơi xứ người. Sự hiện diện của đồng hương giúp những người mới sang đỡ bỡ ngỡ và có chỗ dựa tinh thần mỗi khi nhớ nhà. Tuy vậy, bạn cũng nên hòa đồng với bạn bè quốc tế, đừng chỉ gói gọn trong nhóm người Việt – sự cởi mở sẽ khiến trải nghiệm văn hóa thêm phong phú và tiếng Anh tiến bộ nhanh hơn.
Quyền lợi và pháp luật cơ bản cho người làm farm (Visa 462):
Dù làm việc dưới hình thức Working Holiday Visa 462, bạn vẫn được luật pháp Úc bảo vệ như mọi lao động khác. Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ sẽ giúp bạn tránh bị thiệt thòi hay vi phạm đáng tiếc.
Luật lao động áp dụng cho công việc farm:
Tại Úc, tất cả người lao động – bao gồm cả du khách làm việc kỳ nghỉ – đều hưởng các quyền lao động cơ bản. Bạn có quyền làm việc trong môi trường an toàn, được trả mức lương tối thiểu theo quy định, hưởng các chế độ bảo hộ như bảo hiểm tai nạn lao động, lương hưu (superannuation), ngày nghỉ được hưởng lương (nếu là nhân viên dài hạn) tương xứng với công sức.
Từ 2022, chính phủ Úc sửa đổi luật để bảo vệ lao động nông trại tốt hơn: hiện mức lương tối thiểu ngành nông nghiệp (hái lượm) khoảng 25 AUD/giờ cho lao động thời vụ. Nói cách khác, dù bạn được trả theo giờ hay theo sản lượng (piece rate), thu nhập mỗi giờ của bạn không bao giờ được thấp hơn mức tối thiểu này. Thực tế, nhiều người làm vườn có kinh nghiệm có thể kiếm 200–300 AUD/ngày, thậm chí 400 AUD nếu rất chăm chỉ – tương đương hơn 100 triệu VNĐ/tháng, mức thu nhập đáng mơ ước. Chủ sử dụng lao động tại farm thường trả lương theo tuần hoặc nửa tháng một lần, qua chuyển khoản ngân hàng. Bạn nên đăng ký mã số thuế (TFN) ngay khi đến Úc để được khấu trừ thuế đúng 15% cho thu nhập của du khách làm việc ngắn hạn. Nếu không có TFN, bạn sẽ bị tạm giữ thuế cao hơn. Ngoài ra, họ cũng sẽ đóng tiền hưu trí (superannuation) cho bạn (~10-11% lương, tùy thời điểm luật) – khoản này bạn có thể nhận lại khi rời Úc.
Quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động:
Trước hết, hãy nhớ visa 462 của bạn cho phép làm việc toàn thời gian. Muốn gia hạn visa năm hai, bạn bắt buộc phải hoàn thành ít nhất 88 ngày (khoảng 3 tháng) làm việc nông nghiệp hoặc công việc chỉ định ở vùng nông thôn – nên hãy lưu giữ bằng chứng công việc (hợp đồng, phiếu lương) cẩn thận cho việc gia hạn. Về quyền lợi lao động, như đã đề cập, bạn có quyền nhận lương đúng luật, có giờ nghỉ giải lao trong ngày, được cung cấp thiết bị bảo hộ nếu công việc nguy hiểm, và quyền từ chối công việc nếu thấy điều kiện quá mất an toàn. Bạn cũng có quyền khiếu nại với cơ quan chức năng (Fair Work Ombudsman) nếu bị trả lương thấp hoặc đối xử bất công. Ngược lại, nghĩa vụ của bạn là tuân thủ nội quy nơi làm việc, hoàn thành tốt công việc được giao, đảm bảo an toàn cho bản thân và người xung quanh. Đi làm đúng giờ, không tự ý nghỉ việc hay vi phạm hợp đồng đã ký kết. Đặc biệt, đừng làm việc “chui” (không khai báo) vì bạn sẽ mất hết quyền lợi bảo hiểm, lương hưu và dễ bị chủ bóc lột (trả dưới chuẩn, không có ngày nghỉ)
Tóm lại, làm farm ở Úc dưới diện visa 462 là một trải nghiệm đáng giá để người Việt khám phá cuộc sống nông thôn Úc, trau dồi ngôn ngữ và tích lũy tài chính. Cuộc sống nơi đây có thể không dễ dàng: bạn phải quen với việc dậy sớm, làm việc dưới nắng mưa, ở tập thể xa nhà… Nhưng bù lại, bạn sẽ được hòa mình vào thiên nhiên, kết bạn với cộng đồng đa văn hóa, hiểu thêm về văn hóa bản địa Úc và mức thu nhập đáng mơ ước so với mức lương trung bình tại Việt Nam.
Tham khảo bài viết :
Làm farm tại Úc với Visa 462 : Cơ hội tuyệt vời cho người Việt
