Cập nhật cách tính tuổi CSPA mới: Ảnh hưởng đến người xin thẻ xanh ra sao?
Sở Di trú Mỹ (USCIS) vừa công bố một thay đổi quan trọng về cách tính tuổi CSPA đối với con cái đi kèm trong hồ sơ xin thẻ xanh. Đạo luật Bảo vệ Tình trạng Trẻ em (Child Status Protection Act – CSPA) cho phép nhiều trường hợp được tiếp tục được xem là “trẻ em” cho mục đích nhập cư, ngay cả khi họ đã tròn 21 tuổi trong lúc chờ đợi thẻ xanh của cha mẹ. Bắt đầu từ ngày 15/8/2025, USCIS sẽ xác định thời điểm visa “có sẵn” cho việc tính tuổi CSPA chỉ dựa trên bảng Ngày hành động cuối cùng (Final Action Dates) trong bản tin Visa Bulletin hàng tháng của Bộ Ngoại giao, thay vì có lúc dùng bảng Ngày nộp hồ sơ (Dates for Filing) như trước đây. Thay đổi này nhằm thống nhất quy chuẩn tính tuổi CSPA cho tất cả đương đơn, nhưng đồng thời thu hẹp phạm vi bảo vệ của luật CSPA và có thể ảnh hưởng đến hàng ngàn gia đình di dân.
CSPA là gì? Tuổi CSPA là gì?
CSPA (Child Status Protection Act) là luật bảo vệ tình trạng trẻ em trong di trú, được Quốc hội Mỹ ban hành nhằm ngăn chặn tình trạng con cái của người nhập cư bị “quá tuổi” (bước sang 21 tuổi) trong khi hồ sơ thẻ xanh đang chờ xử lý. Theo luật di trú, “trẻ em” được định nghĩa là người chưa kết hôn dưới 21 tuổi. Nếu người con vượt quá 21 tuổi trước khi nhận được thẻ xanh, họ thường “quá tuổi” và không còn đủ tư cách đi theo diện con cái phụ thuộc hồ sơ của cha/mẹ. CSPA ra đời để đóng băng độ tuổi tính cho mục đích nhập cư của người con, giúp họ giữ được tình trạng “trẻ em” ngay cả khi đã qua sinh nhật 21, miễn là thỏa các điều kiện luật định.
Tuổi CSPA của một người con được tính dựa trên công thức luật định, nhằm xác định độ tuổi nhập cư hợp lệ của họ. Nói một cách đơn giản, tuổi CSPA được tính như sau:
Tuổi CSPA = Tuổi thực của người con tại thời điểm visa có sẵn – Thời gian đơn bảo lãnh chờ được xét duyệt.
Trong đó, “visa có sẵn” nghĩa là ngày ưu tiên của hồ sơ đã trở đến lượt giải quyết theo lịch Visa Bulletin và đơn bảo lãnh liên quan đã được phê duyệt. “Thời gian đơn bảo lãnh chờ xét duyệt” được tính từ lúc nộp đơn bảo lãnh (ví dụ đơn I-130 hoặc I-140) đến khi đơn đó được USCIS chấp thuận. Ví dụ: Nếu con của bạn 22 tuổi khi visa có sẵn, nhưng đơn bảo lãnh mất 2 năm mới được phê duyệt, thì tuổi CSPA của người con sẽ được trừ đi 2 năm, còn 20 tuổi – nhờ đó người con vẫn được xem là “dưới 21 tuổi” cho mục đích nhập cư. Lưu ý: Để được hưởng bảo vệ của CSPA, người con phải nộp đơn xin thị thực hoặc thẻ xanh trong vòng một năm kể từ ngày visa có sẵn (nguyên tắc “sought to acquire”), trừ trường hợp có lý do ngoại lệ đặc biệt.
Quy định mới năm 2025 của USCIS về cách tính tuổi CSPA:
USCIS đã ban hành quy định mới về CSPA, áp dụng cho các hồ sơ nộp từ 15/8/2025 trở đi, nhằm thống nhất cách tính tuổi CSPA giữa hai quy trình: điều chỉnh tình trạng (Adjustment of Status) tại Mỹ và xử lý lãnh sự (Consular Processing) ở nước ngoài Mỹ. Sự thay đổi tập trung vào việc xác định thời điểm visa “có sẵn” để chốt tuổi của người con.
Trong bản tin thị thực Visa Bulletin hàng tháng, Bộ Ngoại giao công bố hai loại ngày cho mỗi hạng mục visa diện ưu tiên: “Ngày nộp hồ sơ” (Dates for Filing) – cho biết các hồ sơ có thể bắt đầu nộp trong tháng nếu ngày ưu tiên sớm hơn ngày này, và “Ngày hành động cuối cùng” (Final Action Dates) – cho biết các hồ sơ có thể được cấp visa/thẻ xanh nếu ngày ưu tiên đã đến hạn. Trước đây, tùy từng thời kỳ, USCIS có thể cho phép sử dụng bảng Ngày nộp hồ sơ để nộp đơn xin thẻ xanh sớm. Điều này dẫn đến hai cách tính tuổi CSPA khác nhau giữa chính sách cũ và mới:
Chính sách cũ (02/2023 – 08/2025)
Từ tháng 2/2023 đến trước ngày 15/8/2025, nếu trong một tháng nào đó USCIS cho phép dùng bảng Ngày nộp hồ sơ để nộp đơn xin thẻ xanh (I-485), thì ngày nộp hồ sơ sớm hơn đó cũng được tính là thời điểm visa có sẵn cho mục đích tính tuổi CSPA. Nói cách khác, người con có thể lấy mốc thời gian sớm hơn (theo Dates for Filing) để “đóng băng” tuổi của mình. Chính sách này giúp “đóng băng” tuổi của con từ sớm, ngăn họ bị quá 21 tuổi trước khi nhận thẻ xanh, dù quá trình xử lý hồ sơ còn kéo dài. Nhờ cách tính linh hoạt này, nhiều trẻ đã giữ được tình trạng “con dưới 21” trong hồ sơ gia đình, tránh được việc chuyển sang diện chờ đợi lâu hơn.
Chính sách mới (từ 15/8/2025)
Theo quy định mới của USCIS có hiệu lực từ 15/8/2025, chỉ bảng Ngày hành động cuối cùng (Final Action Dates) được sử dụng để tính tuổi CSPA cho các đơn xin thẻ xanh nộp tại Mỹ (điều chỉnh tình trạng), tương tự như cách tính từ trước đến nay cho các hồ sơ xử lý tại lãnh sự. Điều này có nghĩa là visa chỉ được coi là “có sẵn” khi ngày ưu tiên của hồ sơ đã thực sự đáo hạn cấp visa (tức là đã tới hoặc vượt qua Ngày hành động cuối cùng) và đơn bảo lãnh đã được phê duyệt. Vì Ngày hành động cuối cùng thường muộn hơn nhiều so với Ngày nộp hồ sơ, quy định mới khiến ít người con đủ điều kiện được bảo vệ bởi CSPA hơn trước. Hậu quả là một số người trẻ lẽ ra vẫn được giữ tình trạng “con” theo luật cũ thì nay có thể bị “quá tuổi”, buộc họ phải chuyển sang diện visa khác với thời gian chờ đợi dài hơn rất nhiều
Quy định mới áp dụng cho các đơn nộp từ ngày 15/8/2025 trở đi. Những hồ sơ đã nộp trước ngày này (đang ở trạng thái chờ xử lý tại USCIS) sẽ tiếp tục được xét theo cách tính tuổi CSPA cũ, tức là vẫn hưởng lợi từ mốc Ngày nộp hồ sơ nếu đã dùng khi nộp. USCIS cũng cho biết sẽ cân nhắc “hoàn cảnh ngoại lệ” đối với những trường hợp không kịp nộp hồ sơ trong giai đoạn chính sách cũ vì lý do đặc biệt, để xem xét áp dụng cách tính có lợi hơn cho họ. Tuy nhiên, kể từ sau mốc 15/8/2025, tất cả hồ sơ mới sẽ tuân theo khung tính tuổi CSPA chặt chẽ hơn này.
Tác động của thay đổi đối với người nộp đơn xin thẻ xanh:
Việc thắt chặt cách tính tuổi CSPA chắc chắn gây ảnh hưởng lớn đến các gia đình nhập cư có con gần tuổi trưởng thành. Trước hết, do quy định mới giảm bớt số trường hợp được bảo vệ, nhiều người con sẽ bị “quá tuổi” và không còn đủ tư cách đi theo cha mẹ trong hồ sơ thẻ xanh. Khi đó, đứa trẻ đã 21+ tuổi sẽ phải chuyển sang diện visa khác phù hợp với tình trạng của mình, ví dụ: nếu cha/mẹ đã có thẻ xanh, con sẽ chuyển sang diện F2B (con độc thân trên 21 tuổi của thường trú nhân); nếu cha/mẹ đã là công dân, con chuyển sang diện F1 (con độc thân trên 21 tuổi của công dân Mỹ). Thời gian chờ visa của các diện này dài hơn rất nhiều so với diện con dưới 21 tuổi – có thể kéo dài hàng nhiều năm hoặc thậm chí hàng thập kỷ, đặc biệt đối với những nước có lượng hồ sơ tồn đọng cao. Việc con cái phải chờ đợi thêm nhiều năm sẽ tăng nguy cơ gia đình bị chia cắt lâu dài, khi cha mẹ có thể nhận thẻ xanh trước và định cư tại Mỹ, còn người con thì vẫn kẹt lại chờ visa.
Tình trạng không chắc chắn về việc con cái có kịp nhận thẻ xanh trước khi quá tuổi hay không cũng tạo ra gánh nặng tâm lý và tài chính cho các gia đình. Cha mẹ và con cái phải lo lắng lên kế hoạch dự phòng cho tương lai, ảnh hưởng đến các quyết định về học hành, sự nghiệp và sự ổn định của gia đình. Đặc biệt, với những gia đình đến từ quốc gia có hạn ngạch visa hạn chế và hồ sơ tồn đọng lâu (như Ấn Độ, Trung Quốc, Mexico hay Việt Nam), nguy cơ con cái quá tuổi càng cao, kéo theo hệ quả là kế hoạch đoàn tụ gia đình bị gián đoạn.
Mặc dù mục tiêu của USCIS khi thay đổi quy định là để tạo sự đồng nhất giữa quy trình trong nước và ngoài nước, nhiều ý kiến cho rằng bước đi này đang thu hẹp quyền lợi của người nhập cư diện gia đình. Lẽ ra, việc áp dụng mốc thời gian linh hoạt hơn (như dùng Ngày nộp hồ sơ cho tất cả) sẽ giúp nhiều gia đình được bảo vệ hơn dưới CSPA. Việc chuyển sang quy tắc chặt hơn đồng nghĩa với ưu tiên tính nhất quán thủ tục hơn là giữ các gia đình được đoàn tụ sớm. Do đó, các gia đình có con sắp trưởng thành cần đặc biệt lưu ý và chuẩn bị kế hoạch ứng phó phù hợp.
Lời khuyên cho người nộp đơn và gia đình
Trước tình hình quy định tính tuổi CSPA mới có hiệu lực, người nộp đơn xin thẻ xanh và gia đình nên chủ động thực hiện một số bước sau để giảm thiểu rủi ro:
- Tham khảo ý kiến luật sư di trú sớm: Nếu gia đình bạn có con sắp bước sang tuổi 21, hãy trao đổi ngay với luật sư hoặc chuyên gia di trú. Họ sẽ giúp đánh giá tình huống cụ thể, cách tính tuổi CSPA cho trường hợp của con bạn, và đưa ra hướng xử lý phù hợp nhất.
- Lên kế hoạch nộp hồ sơ càng sớm càng tốt: Hãy theo dõi lịch Visa Bulletin hàng tháng và nộp hồ sơ xin thẻ xanh ngay khi có thể (khi hồ sơ đủ điều kiện nộp). Nộp sớm giúp tăng khả năng con bạn còn dưới 21 tại thời điểm visa có sẵn. Nếu có tùy chọn xử lý nhanh (premium processing) cho đơn bảo lãnh hoặc đơn xin thẻ xanh, nên cân nhắc sử dụng để rút ngắn thời gian chờ đợi.
- Xem xét các phương án thay thế cho con cái: Trong trường hợp con bạn có nguy cơ quá tuổi CSPA, gia đình nên tìm hiểu các lộ trình khác để con có thể ở lại Mỹ hợp pháp. Ví dụ, bạn có thể cân nhắc xin visa du học (F-1), visa lao động tạm thời hoặc các diện thị thực khác cho con sau khi họ quá 21 tuổi. Những phương án này có thể giúp con bạn tiếp tục ở gần gia đình trong khi chờ đợi cơ hội đoàn tụ qua diện thẻ xanh sau này.
- Chuẩn bị tâm lý và kế hoạch dài hạn: Cuối cùng, các bậc phụ huynh nên chuẩn bị tinh thần cho mọi kịch bản, kể cả trường hợp con phải tạm xa gia đình một thời gian. Hãy trao đổi thẳng thắn trong gia đình về kế hoạch định cư, lộ trình học tập, làm việc của con cái nếu việc chờ đợi kéo dài. Sự chủ động và chuẩn bị trước sẽ giúp gia đình bạn giảm bớt căng thẳng và ứng phó tốt hơn với những thay đổi chính sách di trú trong tương lai.
